Obszar Chronionego Krajobrazu „Dolina Przysowy” obejmuje cenny, zróżnicowany pod względem przyrodniczym obszar podmokłych łąk torfowych z kępami lasów, zakrzaczeń oraz płatami szuwarów. Obszar ten został powołany decyzją Wojewody Mazowieckiego 27 lipca 2006 r. W dolinie Przysowy występują  liczne obniżenia terenu (w których przez cały rok utrzymuje się woda), stawy oraz oczka wodne i „torfianki” (z lat 1920-1940). Obszar ten dzięki naturalnemu i urozmaiconemu krajobrazowi jest ostoją dzikiej przyrody wyróżniającą się bogactwem żyjących tu gatunków zwierząt i roślin, nawet w porównaniu z wielokrotnie większymi terenami w dolinie Bzury, włączonymi do europejskiej sieci ekologicznej Natura 2000. Dolina Przysowy jest ważną ostoją lęgową błotniaka łąkowego i stawowego oraz obszarem regularnego zimowania błotniaka zbożowego (50 par w Polsce!). Każdego roku gniazdują tu żurawie, kszyki, bąki, czajki i inne gatunki ptaków wodno-błotnych.

Dolina Przysowy jest ważnym szlakiem migracji ptaków. Wiosenne rozlewiska gromadzą tu corocznie kilka tysięcy gęsi gęgawych, zbożowych, białoczelnych, żurawi, kaczek, ptaków siewkowatych i brodzących. Corocznie wiosną w dolinie można obserwować bieliki, bataliony oraz czaple białe. Niestety od kilku lat następuje stopniowa, ale ciągła, degradacja tych terenów na kilku płaszczyznach i przez różne podmioty:

1. Wojewódzki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych w Warszawie za pieniądze unijne (projekt sfinansowany w 80% ze środków sektorowego programu operacyjnego "Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004-2006, Priorytet: 1.2 Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich, Działanie 2.5: Gospodarowanie rolniczymi zasobami wodnymi") wyprostował i pogłębił  koryto rzeki oraz  udrożnił rowy melioracyjne w dolinie. Według meliorantów „przebudowa przekroju rzeki spowoduje prawidłowe funkcjonowanie sieci drenarskiej na zmeliorowanych terenach, a z doliny rzeki Przysowy szybszy odpływ wody co zapobiegnie nadmiernemu uwilgotnieniu i zalewom doliny, szczególnie przy spływie wód wiosennych”.

Cała inwestycja została jednak przeprowadzona bezmyślnie, ponieważ dolina Przysowy leży na równinie kutnowskiej - najbardziej suchym rejonie Polski, z najniższymi rocznymi opadami, największym deficytem wody oraz zagrożeniem stepowienia i pustynnienia.

2. Wydobycie torfu (od kilku lat!) – wbrew bezpośredniemu zakazowi, wynikającemu z Rozporządzenia Wojewody o powołaniu Obszaru Chronionego Krajobrazu „Dolina Przysowy”. Miejsce wydobycia torfu – Czarnów (Gmina Pacyna). Torf jest wydobywany przy użyciu ciężkiego sprzętu (kilka koparek). Po mojej interwencji u WKP, zlecono kontrolę tych działań. Wcześniej poinformowany właściciel (zgodnie z KPA), zasypał w dołach potorfowych składowane tam śmieci i odpady zanieczyszczone olejem i smarami. Stare, zanieczyszczające glebę koparki zostały ulokowane w okolicznych gospodarstwach i na łąkach. Podczas kontroli została zaprezentowana jedynie jedna koparka w najlepszym stanie technicznym. Prac nie wstrzymano.

3. Zaoranie 120 ha łąk wraz z wyrównaniem terenu ziemią pochodzącą z innego miejsca. Prace wykonano bez przekwalifikowania łąk na grunty orne. Tak jak w przypadku wydobycia torfu wyrównywanie terenu jest sprzeczne z zakazami, jakie zostały ujęte w rozporządzeniu wojewody. Niestety, mimo to nikt nie przejmuje się obowiązującymi zakazami i nierówności terenu oraz oczka wodne są nadal zasypywane!  

 

Wszystkie te działania pozbawiają w szybkim tempie Dolinę Przysowy walorów przyrodniczych i krajobrazowych. Degradowane łąki stanowią miejsce występowania storczyków, turzycy Hartmanna i innych rzadkich roślin, które są w trakcie inwentaryzacji.

Najcenniejszy jest jednak cały ekosystem i bioróżnorodność tego terenu. Podmokłe łąki torfowe stanowią „magazyn wody” i naturalny filtr oczyszczający wody opadowe i powierzchniowe. Rabunkowa eksploatacja torfu i zaorywanie łąk narusza stosunki wodne i prowadzi do degradacji całej doliny! Jeżeli proces ten nie zostanie powstrzymany to już niebawem dolina Przysowy utraci na zawsze swój unikatowy charakter.

Podyskutuj o tym na Forum Przyrodniczym "Bocian"

Jak zatrzymać zaorywanie łąk torfowych?