Towarzystwo Przyrodnicze „Bocian”, wraz ze szkołami z terenu województwa mazowieckiego, od roku  2003 prowadzi akcje czynnej ochrony płazów. Polegają one na ustawianiu wzdłuż dróg, w miejscach o najintensywniejszej wiosennej migracji płazów, specjalnie przygotowanych płotków, uniemożliwiających wychodzenie płazów na jezdnie. Przygotowanie takiego płotka nie jest skomplikowane. Do zrobienia bariery można użyć różnych materiałów. Wśród tych stosowanych do tej pory przez poszczególne szkoły najlepszy egzamin zdawały: folia ogrodnicza oraz pocięte na pasy i odpowiednio zszyte stare firanki. Przygotowany z takich materiałów pas przymocowywany jest zazwyczaj do drewnianych palików, które są następnie wbijane w ziemię.

Przy przygotowywaniu płotka należy pamiętać, aby miał on odpowiednią wysokość, uniemożliwiającą przeskakiwanie go przez płazy – czyli przynajmniej 40 cm, a najlepiej 50 cm. Dobrze jest też na dole płotka zostawić kilka centymetrów materiału, który po ustawieniu płotka wkopać można w ziemię. Uniemożliwi to płazom przechodzenie pod płotkiem. Wzdłuż płotka, co kilka metrów, należy wkopać pojemniki, do których wpdają płazy. Ułatwi to ich zbieranie i przenoszenie na druga stronę drogi.
 
 
  • Ustawianie płotka w gminie Mordy. Fot. M. Rzepała
     
     

Podczas prowadzenia akcji czynnej ochrony bardzo istotna jest systematyczność kontroli postawionych płotków. Na początku migracji oraz w końcowym jej okresie kontrola powinna być prowadzona przynajmniej trzy razy dziennie: wcześnie rano, w południe i pod wieczór. W okresie dużego nasilenia migracji należy zwiększyć częstotliwość kontroli i przeprowadzać je nawet co 2 – 3 godziny.

Z innych działań czynnej ochrony płazów, które prowadziliśmy wraz z uczniami szkół, można wymienić przenoszenie skrzeku z terenów podmokłych, gdzie płazy składały jaja wiosna, a które zagrożone są wyschnięciem, do głębszych zbiorników wodnych, zapewniających jajom prawidłowy rozwój.  Wykonywaliśmy również prace polegające na oczyszczaniu zbiorników wodnych, w których występowały liczne populacje płazów. Prace te polegały na odsłanianiu tafli wody poprzez usuwanie części zadrzewień i roślinności wodnej. Ponieważ często nieużytkowane małe zbiorniki wodne traktowane są jak śmietniska, wymagały one usunięcia sporych ilości śmieci.

 

 

  • Ustawianie płotka przy stawach w Mordach. Fot. M. Rzepała
     
     

Wykonywaliśmy również prace polegające na oczyszczaniu zbiorników wodnych, w których występowały liczne populacje płazów. Prace te polegały na odsłanianiu tafli wody poprzez usuwanie części zadrzewień i roślinności wodnej. Ponieważ często nieużytkowane małe zbiorniki wodne traktowane są jak śmietniska, wymagały one usunięcia sporych ilości śmieci.

Opisane wyżej działania są zorganizowanymi akcjami i wymagają większego nakładu czasu, niekiedy środków finansowych oraz uzyskania niezbędnych pozwoleń na chwytanie i przenoszenie osobników gatunków chronionych. Jednak swój udział w ochronie płazów może mieć każdy z nas, i wymaga to tylko odrobiny ekologicznej świadomości i dobrej woli.

 

 

  • Przenoszenie skrzeku w gminie Olszanka. Fot. M. Rzepała
     
     

Kompleksowym rozwiązaniem problemu śmiertelności płazów na drogach jest budowa specjalistycznych przejść pod drogami wraz z systemami płotków naprowadzających dla płazów. Taki projekt przygotowywany jest przez Towarzystwo Przyrodnicze Bocian we współpracy ze Szkołą Podstawową w Głoskowie i Samorządem Gminy Piaseczno. Inwestycja ma być zlokalizowana wzdłuż drogi powiatowej Gosków – Bąkówka w powiecie Piaseczyńskim. Przecina ona szlak migracji godowej populacji płazów liczącej ponad 10 000 osobników należących do 9 gatunków.

 

 

  • Przenoszenie skrzeku w gminie Olszanka. Fot. M. Rzepała
     
     

Z inicjatywy władz samorządowych poszczególne gminy mogą prowadzić inne działania na rzecz ochrony płazów. Skuteczną metodą jest tworzenie na nieużytkach administrowanych przez samorządy specjalnych zbiorników wodnych, w których płazy mogłyby się swobodnie rozmnażać.

 

W działaniach czynnej ochrony płazów prowadzonych przez Towarzystwo współpracowały z nami następujące szkoły: Gimnazjum w Domanicach, Szkoła Podstawowa w Myrsze, Zespół Szkolno – Przedszkolny (Szkoła Podstawowa i Gimnazjum) w Okuniewie, Gimnazjum w Sabniach, Szkoła Podstawowa w Radomyśli, Szkoła Podstawowa w Miedznej, Szkoła Podstawowa w Mordach, Gimnazjum w Olszance, Szkoła Podstawowa w Szydłowce.

W roku 2003 Działania w ramach programu „Ochrona płazów w województwie Mazowieckim” wsparł Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie.
 
 

  • Płazy wpadające do pojemnika wkopanego przy płotku. Fot. M. Rzepała