O PROJEKCIE

Zasadniczym celem projektu jest stworzenie bezpiecznych warunków rozrodu dla płomykówki. Nasze działania polegają na wieszaniu skrzynek lęgowych specjalnej konstrukcji, w których sowy mogą bezpiecznie wyprowadzać lęgi. Podstawą realizacji działań ochronnych była inwentaryzacja płomykówki i nietoperzy przeprowadzona w latach 1980-1995 w kilkuset obiektach sakralnych na Mazowszu. Znaleziono wówczas wiele martwych sów, zarówno piskląt jak i dorosłych, które po zlikwidowaniu otworów wlotowych padły z głodu. Remonty na poddaszach prowadzone były często w zupełnej niewiedzy o występujących tam zwierzętach.

  • Płomykówka nocą (ujęcia w podczerwieni). Fot. Krzysztof Skrok

Nasze działania polegają na:

GROMADZENIU INFORMACJI O GATUNKU - dlatego też jeżeli obserwowałeś lub słyszałeś płomykówkę w swojej okolicy, prosimy napisz do nas lub zapisz obserwacje w Polskiej Kartotece Przyrodniczej http://kartoteka-przyrodnicza.pl

INWENTARYZACJI – kontrolujemy budynki, które mogą być zasiedlone przez płomykówkę. Prowadzimy kontrole nocne z wabieniami, w celu wykrycia stanowisk lęgowych.

CZYNNEJ OCHRONIE - wieszamy skrzynki lęgowych specjalnej konstrukcji w obiektach sakralnych oraz różnych budynkach gospodarczych (obory, stodoły, magazyny, spichlerze, wierze ciśnień). Tworzymy bezpieczne (zabezpieczone przed kunami) miejsca lęgowe. Tam gdzie jest to możliwe (zgoda właścicieli) udrażniamy otwory wlotowe na strychy lub wieże. W miarę możliwości finansowych staramy się kontrolować jak największą liczbę powieszonych skrzynek. W razie potrzeby skrzynki są czyszczone z materiału naniesionego przez sowy (wypluwki) lub kawki i gołębie. Interweniujemy również w przypadkach kiedy sowy gnieżdżą się na stropodachach budynków mieszkalnych, które poddawane są termoizolacji. Jeżeli znasz stanowisko płomykówki, która gnieździ się na stropodachu bloku mieszkalnego, koniecznie nas o tym poinformuj.

  • Podlot płomykówki na strychu kościoła. Fot. P. Obłoza

  • Skrzynka zamontowana na wieży kościoła w Grębkowie. Fot. P. Obłoza

  • Skrzynka zamontowana na strychu stodoły w Dereczance. Fot. D. Krupiński

  • Skrzynka zamontowana na strychu stodoły w Gnojnie. Fot. D. Krupiński

  • Montowanie skrzynki lęgowej na strychu kościoła. Fot. P. Obłoza

  • Skrzynka zamontowana na wieży kościoła w Starej Kornicy. Fot. D. Krupiński

Zaobrączkowana płomykówka. Fot. D. Krupiński
Zaobrączkowana płomykówka. Fot. D. Krupiński

OCHRONIE SIEDLISK - płomykówka poluje głównie na trwałych użytkach zielonych użytkowanych ekstensywnie (mała ilość nawozów, pierwszy pokos na początku czerwca). Na takich łąkach jest dla niej najwięcej dostępnego pokarmu (norniki, owady). Ważne dla płomykówki jest również zachowanie mozaikowatego krajobrazu tj. zróżnicowanie upraw, występowanie miedz, zadrzewień, zakrzaczeń oraz obiektów, które mogą być wykorzystywane przez sowy jako czatownie.

 

Promujemy wśród rolników ekstensywny model rolnictwa. Informujemy o możliwościach uzyskania wsparcia finansowego w ramach Krajowego Programu Rolnośrodowiskowego.

 

MONITORINGU POPULACJI - prowadzimy wabienia na stałych powierzchniach monitoringowych, prowadzimy kontrole znanych stanowisk lęgowych.

 

EDUKACJI - duchownych, rolników oraz młodzieży szkolnej (zwłaszcza na obszarach wiejskich). Pokazujemy, że płomykówka jest gatunkiem pożytecznym i zagrożonym. Jest naszym sprzymierzeńcem w walce z gryzoniami. Należy ją chronić.

 

OBRĄCZKOWANIU – zakładamy pisklętom obrączki w celu poznania kierunków oraz odległości przemieszczania się młodych ptaków. Wiadomości zwrotne dostarcza nam również danych o przeżywalności ptaków.

Zainicjowaliśmy działania w różnych regionach Polski

Program aktywnej ochrony płomykówki zainicjowano w roku 2000 w 100 wybranych obiektach sakralnych określając zagrożenia oraz montując budki lęgowe wewnątrz kościołów. Podczas kontroli w roku 2000 okazało się, że płomykówki opuściły 58,5% obiektów zasiedlonych na przełomie lat 80. i 90., a główną przyczyną porzucania tych obiektów było zlikwidowanie otworów wlotowych.

Dlatego tam, gdzie było to konieczne, wycięto odpowiednie otwory w żaluzjach bądź siatce chroniącej okna wież i dzwonnic. Do powstałego otworu instalowano budkę lęgową zarówno na stanowiskach czynnych – jako alternatywę wobec obecnie używanych miejsc na gniazdo, jak również w obiektach, które sowy opuściły. Prace prowadzono w maju i czerwcu 2002.

  • Widok na wieże kościóła w miejscowości Marianów. Fot. P. Obłoza

  • Skrzynka zawieszona na wieży kościoła we wsi Próchenki. Fot. K. Szulak

  • Montaż skrzynki lęgowej dla płomykówki na strychu kościoła. Fot. P. Obłoza

  • Skrzynki są montowane często przy żaluzjach okiennych. Fot. P. Obłoza

  • Przez wlot w ścianie płomykówka dostaje się bezpośrednio do skrzynki lęgowej. Fot. P. Obłoza

  • Skrzynki wieszane są najczęściej wysoko na wieżach kościelnych. Fot. P. Obłoza

W roku 2000 projekt otrzymał II nagrodę Ford Motor Company w Dziedzinie Ochrony Środowiska i Dziedzictwa Kulturowego. W roku 2002 rozpoczęliśmy realizację ogólnopolskiego etapu projektu, w którym uczestniczyło kilka organizacji przyrodniczych. Działania ochroniarskie poprzedzone zostały inwentaryzacją 2460 obiektów sakralnych. Na każdym stanowisku wypełniano specjalną ankietę. Kontrola obiektów sakralnych miała na celu wykrycie płomykówki oraz określenie zagrożeń i form działań ochronnych. Ze względu na specyfikę budynków sakralnych, nie jest możliwe narzucenie jednakowych form ochrony dla wszystkich obiektów.

Po wytypowaniu obiektów zamontowanych zostało 1080 skrzynek lęgowych. Skrzynki montowano na stanowiskach czynnych – jako alternatywa dla istniejącego stanowiska oraz w miejscach gdzie nie stwierdzono płomykówek – dla przywrócenia bądź stworzenia nowych stanowisk. W ramach działalności edukacyjnej został wydany folder i plakat.

Ochrona płomykówki został dofinansowany przez:

GEF/SGP UNDP (2000-2004)

Program Młodzież, WFOŚiGW w Olsztynie, Starostwo Powiatowe w Działdowie, Ekologiczny Związek Gmin "Działdowszczyzna" (2005)

Fundację EkoFundusz (2002-2004, 2010)

WFOŚiGW w Lublinie (2006)

WFOŚiGW w Warszawie (2010, 2012-2013, 2016)

NFOŚiGW  (2012-2013)