JAK ZROBIĆ SKRZYNKĘ LĘGOWĄ DLA PŁOMYKÓWKI?

Skrzynkę możesz wykonać według zamieszczonego poniżej schematu. Składa się ona z dwóch części – komory lęgowej, w której ptaki wyprowadzają lęgi, oraz przedsionka, który ocienia i osłania komorę lęgową przed wiatrem. Ważne jest, żeby w skrzynce nie było przeciągu, a w komorze lęgowej panował półmrok. Komorę lęgową można wyłożyć suchym torfem (warstwa 4 cm), ale wówczas wyściółkę trzeba wymieniać raz na 2 lata. Ta czynność nie jest konieczna, ponieważ po jakimś czasie dno skrzynki pokryją wypluwki sowy. W skrzynce (na dachu) znajduje się klapa z zawiasami, która umożliwia zaglądanie do komory lęgowej. Dzięki temu skrzynki można łatwo skontrolować, a w przypadku stwierdzenia lęgu zaobrączkować pisklęta. Skrzynkę najlepiej wykonać z płyty OSB (grubości 12 mm) – fot.1. Stosowanie desek ma pewną wadę – po pewnym czasie deski schną i wypaczają się, co może powodować ich pękanie oraz powstawanie szpar. Pamiętaj – jeżeli zamierzasz wykonać skrzynkę z desek, upewnij się czy deski są wyschnięte! Wystarczy stosować deski o grubości 1 cm. Najczęściej dostępne deski o grubości 2 cm powodują, że skrzynka jest ciężka (waży ponad 25 kg), co utrudnia jest transportowanie i wieszanie na strychach czy wieżach. Skrzynka wykonana z płyty OSB jest lżejsza i łatwiejsza w montażu (tylko 7 ścian). Do łączenia płyt (ścian) należy zastosować drewniane listewki o grubości 2 cm. Używamy wyłącznie wkrętów.

  • Skrzynkę lęgową dla płomykówki najlepiej wykonać z płyty OSB. Fot. Dominik Krupiński

  • Za pomocą kątowników i kołków rozporowych skrzynkę można przymocować do muru. Fot. Dominik Krupiński

Schemat skrzynki lęgowej

GDZIE POWIESIĆ

Skrzynki należy wieszać tylko wewnątrz opuszczonych lub rzadko odwiedzanych budynków (np. obór, stodół, magazynów, gorzelni, w obiektach sakralnych) na strychach oraz wieżach. Skrzynkę należy zamontować tak aby otwór wlotowy wycięty w przedniej ściance skrzynki przylegał do otworu, okienka w ścianie budynku. Płomykówka wlatując przez otwór w ścianie dostaje się bezpośrednio do skrzynki lęgowej. Jest to jeden z argumentów, który możemy użyć przekonując właściciela obiektu do konieczności zamontowania skrzynki lęgowej. Sowy nie mają dostępu do strychu co powoduje, że nie brudzą jego wnętrza! Jeżeli w budynku istnieją otwory przez które sowy mogą dostać się do środka i mamy pewność, że nie zostaną one zabite lub zatkane, wtedy skrzynkę można powiesić (np. w stodole) wysoko na belce. W takim przypadku musimy jednak zabezpieczyć skrzynkę przed kuną. Kuna domowa często penetruję tego typu obiekty i może zniszczyć lęgi. W celu zabezpieczenia skrzynki, na specjalnym kołnierzu należy zastosować arkusz blachy (1×1 m), który uniemożliwia dostanie się kunie do środka. Można także stosować rurę PCV o średnicy 16 cm i długości 50 cm, którą montujemy do otworu wlotowego skrzynki. Kuna będzie ślizgała się po rurze, co uniemożliwi jej dostanie się do środka. Należy pamiętać, aby skrzynka zamontowana na belce nie była zbyt blisko innych belek, z których kuna mogłaby wskoczyć prosto do skrzynki. 

  • Widok od wewnątrz. Fot. Krzysztof Szulak

  • Widok od zewnątrz. Fot. Krzysztof Szulak

JAK POWIESIĆ

W wieszaniu skrzynki powinny brać udział co najmniej dwie osoby. Należy pamiętać o zastosowaniu odpowiedniego sprzętu. Niezbędna będzie latarka (najlepiej czołówka, wtedy mamy wolne dwie ręce) i bezprzewodowa wkrętarkę. Należy również zabrać gwoździe, wkręty, młotek, wiertło do muru i do drewna oraz śrubokręt krzyżakowy. Warto również mieć w pogotowiu kilka desek różniej długości, piłkę do drewna, kombinerki oraz przecinak do siatki. W zależności od typu obiektu i jego wewnętrznej konstrukcji, sposoby mocowania skrzynki są różne. Skrzynkę możemy przymocować bezpośrednio do muru (wtedy stosujemy kątowniki i kołki rozporowe) albo do desek (wtedy stosujemy wkręty lub gwoździe). Pamiętajmy, że w starych budynkach cegły mogą pękać oraz się kruszyć – dlatego też należy zastosować kołki rozporowe odpowiedniej długości! Musimy mieć pewność, że kołki nie wysuną się z wywierconych otworów. Czasami skrzynkę trzeba dodatkowo przytwierdzić do deski lub belki albo podeprzeć – w takich sytuacjach niezbędne są deski.

JAK I KIEDY KONTROLOWAĆ

Pierwszą kontrolę skrzynki należy przeprowadzić w drugiej połowie czerwca. Najlepiej czynność tę przeprowadzić po południu (optymalnie wieczorem). Dorosłe ptaki słysząc zbliżającego się człowieka opuszczają skrzynkę i ukrywają się na drzewach lub w innych zakamarkach budynku. W okresie składania i wysiadywania jaj oraz w początkowej fazie życia piskląt należy unikać kontrolowania skrzynek. Przepłoszenie ptaków w tym okresie może spowodować porzucenie zniesienia lub lęgu. Jeżeli rok jest urodzajny w gryzonie – „mysi rok”, duża część par przystępuje do drugiego lęgu. W takich latach drugą kontrolę należy przeprowadzić we wrześniu. Należy się liczyć z tym, że powieszona przez nas skrzynka zostanie zasiedlona dopiero po kilku latach.

  • Fot. Przemek Obłoza

  • Fot. Dominik Krupiński

ZROBIMY I POWIESIMY ZA CIEBIE

Wpłać darowiznę! Koszt jednej skrzynki to 250 zł

Towarzystwo Przyrodnicze "Bocian"
ul. Srebrna 16/9, 00-810 Warszawa
PKO BP S.A 79 1020 4476 0000 8002 0016 8724
z dopiskiem: "darowizna na program ochrony płomykówki".